Yatırımcı Terminolojisi

Girişimcilik dünyası, tarih boyunca vizyon sahibi, özgün fikirlere sahip cesur bireylerin, başarı hikayelerine ev sahipliği yapmıştır. İşte bu hikayelerden ilham verici iki örnek, Thomas Alva Edison ve Henry Ford. Edison, ampulün icadı gibi etkileyici çalışmanın ardından,  Edison General Electric Company'yi kurmuştur. Ford ise Edison'un ilk girişimi olan Edison Illuminating Company'de mühendis olarak çalıştıktan sonra kendi start-up'ını oluşturarak ve ardından büyük yatırımlar alarak girişimini dünya otomotiv devi Ford Motor Company'ye dönüştürmüştür. Bugün ise, teknolojik yeniliklerle dolu, hızlı değişen ve büyüyen start-up evreni, dünyanın geleceğini şekillendiren en önemli unsurlardan biri haline gelmiştir.

Farkında olmadan bir start-up sahibi olan T. Edison, Edison’un kendisine sunduğu kuluçka hizmeti sayesinde kendi girişimini geliştiren H. Ford, Ford’un girişiminde potansiyel gören ve ona yatırım yapan melek yatırımcılar… Buraya kadar yazılanlarda, aşina olmadığınız hiçbir terim yok, öyle değil mi? Peki bir çığ gibi büyüyen, makro ve mikro ölçekte dünyanın geleceği olarak görülen start-up evreninde başka hangi terimler, tabirler ve kelime öbekleri kullanılıyor?

Bu sözlük, girişimcilik dünyasına meraklı olanlar için start-up terminolojisini anlamlandırmayı amaçlamaktadır. Melek yatırımcılardan MVP'ye, kuluçka merkezlerinden çıkış stratejilerine kadar, start-up evreninde sıkça karşılaşılan terimleri ve onların anlamlarını içerir. Girişimcilik dünyasının kapılarını aralayarak bu heyecan verici ve dinamik evrende yol almak isteyenlere rehberlik etmesi dileğiyle. 

Accelerator

Türkçede tam etimolojik kökeninin karşılığı “ Hızlandırıcı ”olan accelerator, başlangıç aşamasındaki girişimci adaylarına temel yaşam giderleri, ofis alanı ve yoğun mentorluk sağlayan kuluçka merkezleridir.

Action Plan

Girişimcilerin koydukları bir hedefe ulaşmaları için gerçekleştirmeleri gereken işlemleri özetleyen ayrıntılı bir plandır.

Angel Investment

Bir girişimin ilk aşamalarında “melek yatırımcılar” tarafından aldığı cansuyunu ya da büyüme sermayesi yatırımını temsil eder. Melek kelimesi kafamızı karıştırmasın, buradaki yatırım bir hibe değil; genellikle hisse ya da kar karşılığı koyulan bir ilk sermaye desteğidir.

Angel Network

Bir grup melek yatırımcının bir araya gelmek suretiyle güç birliği yaptığı ve sendikasyon usulü ile girişimlere finansman sağlanması sürecine aracılık eden, daha doğrusu bu süreci yöneten kurumlardır.

Anti Dulition

Şirket hisselerinin erimesi durumuna karşı hem yatırımcıyı hem girişimi korumak adına yapılan yeni hisse çıkarmama hamlesine Anti Dulition denir. Mevcut hisse konumu ve korunumu olarak da açıklanabilir.

Benchmark

Kriterlere bağlı olarak karşılaştırma ve kıyaslama işlemidir. Başarılı şirketler ve yöneticiler açısından sektördeki diğer işletmelerin incelemesi yapılır.

Breakeven Point

Türkçeye başabaş noktası olarak çevirilmiştir; gelir ve giderin eşitlendiği ve şirketin kar etmeye başladığı noktadır. Yatırımcı için önemli olan bu göstergenin iş planı içerisinde yer alması beklenir.

Bootstrapping

Öz sermaye veya ön sermaye de denilen bu kelime girişimcinin aslında kendi ayaklarının üzerinde durmasıdır. Fon veya melek yatırımcı gibi kavramlar olmadan kendi bütçesi doğrultusunda işini kurup geliştirip büyütmesidir.

Branding

Bir ürün veya şirkete kişilik kazandırma, markalaştırma sürecidir.

Burn Rate

Bir girişimin risk sermayesi harcama hızı olan burn rate, yeni bir işletmenin veya girişimcilerin elinde olan parayı harcama ve ilk sermayeyi tüketme hızıdır.

Business Plan

İş planı, yatırımcının aradığı başarı özelliklerinin girişimcide var olduğunu gösteren girişimcinin yol haritası niteliğindeki plandır. İş planında; Yönetici özeti,

problem ve çözüm önerisi, ürün / hizmet tanımı ve çıkış stratejisi gibi başlıklar bulunur.

CAC (Customer Acquisition Cost)

Bir girişimin, tek bir müşterinin satın alması/harcama yapmasını sağlamak amacıyla yapılan harcamalara denir.

Crowdfunding

Crowdfunding, yeni bir iş girişimini finanse etmek için çok sayıda kişiden az miktarda sermaye kullanımına verilen isimdir. Türkçede “kitle fonlaması” olarak çevrilen crowdfunding, yatırımcı genişleterek girişimciliği artırma potansiyeli ile, yatırımcıları ve girişimcileri bir araya getirmek için kurulan sistemleri kullanır.

Demo Day

Hızlandırıcı ya da diğer kuluçka programlarını tamamlayan şirketlerin programdan mezun oldukları ve potansiyel yatırımcılara 5 ila 15 dakikalık zaman dilimlerinde sunum yaptıkları gündür.

Dilution

Hisse payının erimesi durumu. Şirket hissedar sayısının artmasıyla şirketteki diğer hissedarların hisse oranlarının düşmesidir.

Due Diligence

Yatırım yapılacak şirketin yatırım öncesi derinlemesine incelenmesidir.

Early Stage

Türkçeye “erken aşama” olarak çevrilebilir. Potansiyeli olan, fikir aşamasında umut vadeden, belki de henüz şirketleşmemiş girişimler için kullanılır.

Elevator Pitch

Hiç beklemediğiniz bir anda, hep de ulaşmak istediğiniz kişiyle bir asansörde denk geldiniz. Tam da elevator pitch, yani “asansör konuşması” yapmanın zamanı. Asansör yolculuğu kadar kısa bir sürede (30 sn) girişiminizi tanıtmak ve konuştuğunuz kişiyi ikna etmek için yaptığınız konuşmaya elevator pitch denir.

Exit

Girişimci ya da yatırımıcının, şirketin istenilen başarıya ulaşmasından sonra şirketteki haklarını ve hisselerini satma stratejisidir. Yatırımın geri dönüşü, karlılık gibi unsurlar dikkate alınır.

Fintech

Financial technology öbeğinin kısaltması olan fintech, finansal hizmetlerin sunumunu ve kullanımını iyileştirmeyi ve otomatikleştirmeyi amaçlayan yeni teknolojiyi tanımlamak için kullanılır.

Funding

Bir girişime, bir işletmeye, işleyebilmesi, gelişebilmesi için gereken parayı ve krediyi sağla- maktır.

Gordon Method

Yeni fikirler üretmek için ekibin bir araya gelerek yaptığı yaratıcı düşünme toplantılarıdır. Beyin fırtınasından farkı hedefin tam olarak bilinmemesidir.

Hedge Fund

Türkçedeki çevirisi kullanımda olan nadir start-up terimlerinden olan hedge fund, “serbest fon” olarak kullanılmaktadır. Esnek yasal düzenlemelere tabi üst segment yatırımcılardan oluşan ve serbest işlem yapabilen fonlara verilen addır. Yasal hakları ve yapıları sayesinde, girişimlere yatırım yapmaya yatkın olan yapılara denir.

Incubation

Kuluçka sistemine verilen addır. İleri teknoloji alanı başta olmak üzere, girişimcilere bir dizi hizmet ve destek sunmak üzere tasarlanmış sistemlerdir. Hedef kitlesi startup’lar ve yeni kurulan şirketlerdir. Henüz oturmamış şirketlerin kurumsallaşmasına destek olmak adına kontrollü koşullar sunar.

Investment Round

Yatırım turu, yatırım tipinin tam olarak belirlenmesine ilişkin bilgilerin bulunmadığı durumlarda girişimcilerin gerçekleştirdiği yatırımcı turlarının içinde yer aldığı zaman aralığına verilen addır.

IPO (Initial Public Offering)

Halka arz. Yeni şirketlerin hisselerinin halka açılmasıdır.

Late Stage

Erken aşamadan çıkan ve süreklilik arz eden bir evreye geçen girişimlerin “burn rate”den kurtulup pozitif nakit akışı yaratma noktasına ulaştıkları evreye denir. “Geç aşama” olarak çevrilebilir.

Lean Startup

“Yalın girişim” olarak çevrilir. Müşteri odaklı olmak mottosuyla yola çıkarak, girişimcinin değil tüketicinin istekleri doğrultusunda ürün/hizmet geliştirmeye odaklanmak prensibindedir.

Letter of Intent

Yatırımcı ve girişimcinin bağlayıcı olmayan ve antant kalınan koşulları belirttiği, Türkçede “niyet belgesi” olarak geçen mektuptur. Sözleşme aşamasında yol gösterir bir niteliğe sahiptir.

Mid-stage

Erken aşamada girişimin ne yaptığını ortaya koymasından sonra gelen, yatırım bulma aşamasına verilen addır.

MVP (Minimum Viable Product)

En yalın ürün, müşteri geri bildirimini ortaya çıkarmak için kullanılacak en az seviyede özelliğe sahip ürün örneğidir.

NDA (Non-Disclosure Agreement)

Gizlilik sözleşmesi, bir veya daha fazla tarafın birlikte iş yapmanın gerekli bir parçası olarak birbirleriyle paylaştıkları gizli bilgileri ifşa etmemeyi kabul ettiği bir sözleşmedir.

Negotiation

İki veya daha fazla grup arasında geçen pazarlık sürecidir.

Pitch Deck

İş fikrinin görsel/işitsel ögeler kullanılarak anlatılmasıdır. Genellikle 5-10 dakika arası sürer. Sunumun temel amacı, iş planının güçlü yanlarının vurgulanması ve girişimcinin bu işi başarıyla hayata geçirebilecek yeteneklere sahip olduğuna dair izleyicileri ikna etmesidir.

Private Equity Firm

“Private Equity” olarak adlandırılan “girişim sermayesi” kavramı “risk sermayesi” kavramını da kapsayacak şekilde, fikirlere ve henüz başlangıç aşamasındaki yeni kurulmuş şirketlere yapılan yatırımların yanında, satın almaları, yeniden yapılandırmaları ve büyüme stratejisi güden genellikle 3-10 yıllık şirketlere yapılan büyüme ve genişleme yatırımlarını da kapsayacak şekilde kullanılan firmalardır.

Prototype

Bir ürünün yahut hizmetin ilk örneğine verilen addır.

Return on Investment

Yatırımcının şirketten çıkış yaparken elde ettiği kazanç ile şirket kurulum aşamasında yaptığı yatırım tutarı arasındaki farktır.

Risk Capital Market

Riskli finansal koşullarda borç ve kaynak sağlayan pazarlardır.

Seed Fund 

Tohum fonu, erken aşama startup’lara yönelik yatırım sermayesidir. 

Series A Funding

Prototipin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan yatırımdır. Pazara giriş olarak anılır. Çünkü ürün ya da hizmetin ticari lansmanının finanse edilmesi söz konusudur.

Series B Funding

Şirket büyüme aşamasındayken yapılan yatırımdır.

Startup

Yeni kurulmuş, hızla büyüyen riskli girişim.

Term Sheet

Potansiyel yatırımcı ile yatırım müzakereleri öncesi hazırlanan ve yatırıma ilişkin temel koşulları tanımlayan dokümandır. Bağlayıcı değildir. Yatırımın hangi koşullar altında gerçekleşeceğini ve tarafların niyetlerini ifade eder.

Unicorn

Türkçede hala “unicorn” olarak kullanılan bu kelime 1 milyar doların üzerinde değere ulaşmış girişimlere verilen genel addır.

VC (Venture Capital)

Risk Sermayesi dinamik, yaratıcı ve yenilikçi ancak finansman gücü yeterli olmayan girişimcilerin yatırım fikirlerini geliştirmelerine imkan sağlayan, gerektiğinde işletme ve yönetim desteği de veren, hisse senedi karşılığında sermaye aktarımı sağlayan bir finansal kaynak sağlama yöntemidir.